مطالعات لیتوژئوشیمیایی بمنظور شناسایی و بررسی نشانگرهای ژئوترمالی (مثال موردی استان آذربایجان شرقی)

مطالعات ژئوشیمیایی در تلفیق با اطلاعات زمین شناسی، دورسنجی و ژئوفیزیکی مبنای پیجویی و تعیین مناطق با پتانسیل ژئوترمالی محسوب می شود. در این تحقیق از اطلاعات لیتوژئوشیمیایی استان آذربایجان شرقی به منظور شناسایی نشانگرهای ژئوشیمیایی مرتبط با مناطق احتمالی پتانسیل ژئوترمالی کمک گرفته شده است. در این تحقیق بر روی بخش جنوبی استان آذربایجان شرقی شامل مناطق بستان آباد، هشترود، قره چمن و تخت سلیمان است که دادههای کامل لیتوژئوشیمیایی در این مناطق موجود است و همچنین حضور ولکانیک های جوان (سهند و سبلان)، چشمههای آبگرم و مناطق دگرسان شده به چشم می خورد، صورت گرفته است. هدف این پایان نامه، تعیین عناصر ردیاب و مهم به لحاظ ژئوترمالی و همچنین تعیین مناطقی که براساس مجموع اطلاعات اکتشافی ارزش مطالعات بیشتری به لحاظ زمین گرمایی دارند. در مرحله اول، تحلیل های آماری تک متغیره، دو متغیره و چند متغیره داده های لیتوژئوشیمیایی به منظور ارزیابی متغیرهای کنترل کننده تغییر پذیری انجام گرفت. نتایج حاصل از بررسی پارامترهای مرکزیت، پراکندگی مشخص می¬کند که ba, ag, as bi, ce, cr, pb, te, hg, ni, w, th, s, cd, zn به عنوان عناصر بااهمیت در مرحلهی اول بررسی ها تعیین شدهاند. در ادامه برای تعیین رابطهی همسویی و یا غیر همسویی و میزان همبستگی عناصر از ضرائب همبستگی سهگانهی پیرسون، اسپرمن و کندال استفاده شده و عناصر hg, cs, cd, bi, as, ag na, pb, s, sb, te, th, tl, zr با اهمیت بودهاند. در تحلیل خوشه ای که طبقه بندی بر مبنای همبستگی و تشابه هر چه بیشتر درون گروهی و اختلاف هر چه بیشتر بین گروهی صورت گرفته عناصر cs, hg, ag, sb, as, ba, ti, v, fe, co, mn, al, naقابل توجه بوده¬اند و در نهایت با توجه به تحلیل فاکتوری عناصر as, bi, cd, cs, hg, s, sb را می توان جز مولفه های با اهمیت معرفی نمود. نتیجه¬گیری کلی از تحلیل ها نشان می¬دهد که as, s, sb از عناصر با اهمیت در این تحقیق می¬باشند. برداشتهای صحرایی از نمونه خاک¬ها ، سنگ¬های تازه دگرسان شده اطراف چشمه¬های آبگرم صورت گرفته و با روش icp-oes برای 42 عنصر مورد آنالیز قرار گرفته است . نتایج بررسی این نمونه¬ها، غلظت های بالایی را در مجاورت برخی از چشمه های آبگرم برای عناصر ca, fe, al, sb, s, as نشان داده است.که در این میان غلظت های sb, s, as بطور غیر طبیعی در منطقه بالا بوده و برای بررسی مناطق با پتانسیل ژئوترمالی از آنها استفاده شده است. بر این اساس حدود غلظت های با اهمیت و قابل توجه sb, s, as با توجه به مدلسازی دادههای لیتوژئوشیمیایی تعیین شده است. در نهایت نقشه پراکندگی ژئوشیمیایی غلظت عناصر به انضمام اطلاعات زمین شناسی (ولکانیکهای جوان)، چشمههای آبگرم، آلتراسیون های زمین شناسی، گسلهای اصلی، معادن مرتبط با فعالیت های ژئوترمالی و مقدار زمینه و آنومالی غلظت های عناصر به تعیین مناطق با احتمال پتانسیل ژئوترمالی منجر شده است و بعنوان نتیجهگیری مدلی برای اولین اولویت منطقه با احتمال پتانسیل ژئوترمالی (منطقه چاراویماق) ارائه شده که در آن کلیه اطلاعات زمینشناسی، هیدوژئوشیمیایی، لیتوژئوشیمیایی و ژئوفیزیکی مدنظر قرار گرفته شده اند